Wyniki
Znaleziono 44 wyników wyszukiwania hasła: ekonomia
Michał Mrowiec (2022/1, Artykuły,
O ekonomii normatywnej i pozytywnej w perspektywie założenia o chaotyczności zjawisk ekonomicznych
W artykule jest rozważany problem podziału ekonomii na pozytywną i normatywną, a także jego reinterpretacji ze względu na założenia teorii chaosu deterministycznego dla zjawisk ekonomicznych i funkcjonowania rynku. Pytanie badawcze wyrażone jest jako wątpliwość, czy przyjmowanie postulatów idealistycznych oraz opartych na nich sądów wartościujących w ekonomii jest uzasadnione lub przydatne (...)
Dominik Buttler (2022/1, Laureaci Nagrody Nobla,
W artykule opisano istotę schematu quasi-eksperymentalnego wykorzystywanego i twórczo rozwijanego przez laureatów tegorocznej Nagrody Nobla. W szczególności scharakteryzowano cztery najpopularniejsze metody stosowane w ramach tego podejścia: model regresji nieciągłej, techniki parowania statystycznego, metodę różnicy w różnicach oraz regresję ze zmienną instrumentalną. Następnie (...)
Grzegorz W. Kołodko (2021/6, In memoriam,
János Kornai i jego wiekopomne dzieło
János Kornai to podczas ostatnich pięćdziesięciu lat najwybitniejszy ekonomista krajów socjalistycznych i posocjalistycznych. To uczony światowej renomy, który pozostawił po sobie ogromny dorobek opublikowany w około trzydziestu językach. Jego teoria systemowej nierównowagi w gospodarce centralnie planowanej, koncepcja twardych i miękkich ograniczeń budżetowych oraz ekonomia niedoborów (...)
Marek Ratajczak (2021/6, Artykuły,
Po co nam historia myśli ekonomicznej?
Celem tego artykułu jest próba odpowiedzi na dwa pytania. Pierwsze pytanie wynika bezpośrednio z jego tytułu, a drugie – ściśle się z tym wiążące – dotyczy przyczyn degradacji roli historii myśli ekonomicznej w kształceniu ekonomistów. Zdaniem autora to, jaką rolę w sferze badawczej i dydaktycznej będzie odgrywać historia myśli ekonomicznej, będzie zależeć zarówno od samych badaczy (...)
Marian Zalesko, Aneta Kargol-Wasiluk (2021/6, Dyskusje i polemiki,
Natura kryzysu w świetle analizy filozoficzno-ekonomicznej
W artykule została przedstawiona natura kryzysu w perspektywie humanistyczno-społecznej. W przeświadczeniu autorów wyjaśnieniu procesu pojawiania i rozprzestrzeniania się kryzysów powinna towarzyszyć nie tylko ekonomia, lecz także refleksja z obszaru filozofii, a nawet sfery nauk politycznych. Opracowanie ma charakter przeglądowy. Zostało przygotowane przy wykorzystaniu metody analizy i (...)
Adam Rogoda (2021/5, Artykuły,
Dekada nowej ekonomii strukturalnej: czym była i co z niej zostało?
Artykuł zawiera analizę wewnętrznej spójności nowej ekonomii strukturalnej (NSE), koncepcji polityki wzrostu gospodarczego sformułowanej przez chińskiego ekonomistę Justina Y. Lina, oraz jej zdolności do tłumaczenia gospodarczych sukcesów i porażek krajów rozwijających się. Po dekadach hegemonii konsensusu waszyngtońskiego NSE, opowiadając się za selektywną polityką przemysłową, stwarzała (...)
Aleksander Sulejewicz (2021/2, Artykuły,
Modelowanie w przypadku ekonomisty heterodoksyjnego – sukcesy i niepowodzenia Michała Kaleckiego
Autor proponuje spojrzeć na dzieło M. Kaleckiego przez pryzmat historii myśli ekonomicznej uzbrojonej w metodologię ekonomii. Sugeruje zastosowanie w tym celu metaekonomicznego modelu przedstawionego przez U. Mäkiego, uzupełnionego pewnymi dodatkowymi elementami. Na podstawie przeglądu prac Kaleckiego dochodzi do wniosku, że praktycznie żadnego z czynników zidentyfikowanych przez Mäkiego (...)
Katarzyna Owsiak (2021/2, Artykuły,
W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy ekonomia instytucjonalna może być bardziej niż ekonomia neoklasyczna przydatna do wyjaśnienia relacji ekonomicznych i społecznych występujących w ramach instytucji państwa. Obserwowane zakłócenia na linii władze centralne – władze samorządowe, polegające na marginalizacji roli samorządu, mogą negatywnie wpływać na dostarczanie dóbr (...)
Marian Gorynia (2021/2, Recenzje i omówienia,
Recenzja: Ekonomia informacji (pod redakcją Przemysława Deszczyńskiego)
Valeriy Heyets (2021/1, Eseje,
Endogeniczny postęp społeczny jako źródło wzrostu gospodarczego
W eseju tym autor stwierdza, że kapitał społeczny i postęp społeczny powinien być traktowany jako odrębne, endogeniczne źródło wzrostu gospodarczego i w związku z tym powinien być włączony do endogenicznych modeli wzrostu obok kapitału fizycznego i ludzkiego oraz postępu technicznego. Kapitał społeczny jest dobrem publicznym, które nie tylko powiększa zdolności intelektualne ludzi, lecz (...)
Jakub Sukiennik (2020/5, Miscellanea,
Regulacja rynku narkotyków w Polsce w latach 1997–2005 a równowaga systemu instytucjonalnego
Celem artykułu jest opis i próba wyjaśnienia przebiegu zmian prawnych w zakresie przekształceń ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (UPN) w Polsce w latach 1997–2005 z perspektywy nowej ekonomii instytucjonalnej. Szczególnym obszarem zainteresowania pozostaje jednak karanie za posiadanie narkotyków. Dodatkowym zamierzeniem jest próba odpowiedzi na pytanie, czy zmiany UPN w zakresie karania (...)
Jerzy Hausner (2020/2, Artykuły,
Ekonomia i społeczne imaginarium
Stare teorie i idee gospodarcze nie pasują do nowej rzeczywistości. Na ich podstawie nie można kształtować odpowiedniej polityki gospodarczej. Współcześnie zawodzi model gospodarowania, w którym efektywność tak góruje nad produktywnością, że ją osłabia i ruguje. Trzeba w ekonomii odbudować i ożywić tradycję jej zakorzenienia w filozofii moralnej. Ekonomia nie może koncentrować uwagi tylko (...)
Grzegorz W. Kołodko (2020/2, Artykuły,
Ekonomia nowego pragmatyzmu: tożsamość, cele, metoda
Współczesna myśl ekonomiczna nie radzi sobie zadowalająco ze swymi zadaniami: nie wyjaśnia w sposób w pełni satysfakcjonujący rzeczywistości społeczno-gospodarczej, ani nie proponuje skutecznych metod rozwiązania ważnych problemów, zwłaszcza na szczeblu makroekonomicznym – w gospodarce narodowej oraz megaekonomicznym – w gospodarce światowej. Nowy pragmatyzm to zarys heterodoksyjnej (...)
Elżbieta Mączyńska, Piotr Pysz (2020/2, Artykuły,
Po co nam społeczna gospodarka rynkowa?
Artykuł przedstawia ordoliberalną koncepcję społecznej gospodarki rynkowej (SGR) jako modelu ustroju społeczno-gospodarczego alternatywnego wobec wolnorynkowej gospodarki kapitalistycznej. Autorzy wskazują, że wobec wielu dysfunkcji współczesnego systemu kapitalistycznego, występujących w skali globalnej w sferze gospodarczej, społecznej i ekologicznej, model ten może stanowić drogowskaz w (...)
Łukasz Hardt (2020/2, Artykuły,
Utylitaryzm, deontologia i etyka cnót: zbieżne czy przeciwstawne fundamenty etyczne ekonomii?
Ekonomia neoklasyczna oparta jest na klasycznym utylitaryzmie – o wartości czynu (również dotyczącego konsumpcji dóbr) decyduje uzyskiwana z niego użyteczność. Z powodu wyboru tego fundamentu etycznego ekonomia jest często krytykowana. Głosy krytyki płyną m.in. od tych badaczy, którzy preferują etykę cnót. Twierdzą oni, że rynek działa na podstawie instrumentalnej racjonalności i (...)
Andrzej K. Koźmiński, Adam Noga, Katarzyna Piotrowska, Krzysztof Zagórski (2020/2, Artykuły,
Autorzy wykorzystują złożony wskaźnik rozwoju społeczno-gospodarczego, zwany wskaźnikiem ALK (BDI), do analizy sytuacji gospodarczej w 22 krajach europejskich OECD w latach 1999–2017. Wskaźnik obejmuje 45 zmiennych społecznych i ekonomicznych w podziale na cztery grupy: 1) oceny bieżącej sytuacji społecznej i politycznej, 2) przewidywania i oczekiwania społeczne, 3) wewnętrzna sytuacja (...)
Jerzy Wilkin, Aneta Kargol-Wasiluk, Marian Zalesko (2019/6, Artykuły,
Równowaga instytucjonalna – fundament równowagi gospodarczej
Autorzy proponują inne od dotychczasowych, znacznie szersze podejście do równowagi gospodarczej, oparte na osiągnięciach różnych nurtów badań nad rolą instytucji w życiu gospodarczym i społecznym. Rozważania te są zarazem refleksją metodologiczną i filozoficzną nad stanem nauk ekonomicznych, zwłaszcza w odniesieniu do podstaw ładu instytucjonalnego gospodarki i życia społecznego. Mają one (...)
Izabela Bludnik (2019/4, Artykuły,
Endogeniczna podaż pieniądza w warunkach finansjalizacji – perspektywa ekonomii heterodoksyjnej
Ekonomia heterodoksyjna interpretuje zjawiska endogeniczności podaży pieniądza oraz finansjalizacji, jak również związek przyczynowo-skutkowy zachodzący między nimi inaczej niż ekonomia głównego nurtu. Endogeniczność postrzega się tu jako trwałą i niezmienną cechę pieniądza, stanowiącą równocześnie determinantę finansjalizacji. Ta z kolei jest uznawana za przejściową i odwracalną aberrację (...)
Jarosław Plichta (2019/3, Artykuły,
Pomiar kosztów transakcyjnych – różne podejścia i perspektywa badawcza
Celem artykułu jest prezentacja różnych podejść do pomiaru kosztów transakcyjnych na poziomie mikro- i makroekonomicznym oraz propozycja kierunku badań integrujących w tym zakresie. Prowadzone od lat 1970. badania kosztów transakcyjnych przyniosły szereg inspirujących wniosków dotyczących roli tego typu kosztów w gospodarce, wskazując na ich kluczowe znaczenie w efektywności działania (...)
Mateusz Tomal (2019/2, Artykuły,
Współczesna ekonomia uznaje, że podejmowane decyzje inwestycyjne nie zawsze są w pełni racjonalne. Przyczyn nieracjonalności można szukać w inklinacjach o podłożu psychologicznym, które towarzyszą procesowi podejmowania decyzji. Inklinacje te, nazywane czynnikami behawioralnymi, występują w postaci heurystyk, czyli intuicyjnych opinii formułowanych pospiesznie, jak również w postaci (...)
Leokadia Oręziak (2019/1, Dyskusje,
Piotr Pieniążek (2018/2, Artykuły,
Szkoła austriacka i ekonomia głównego nurtu: czym się różnią?
W następstwie kryzysu finansowego i gospodarczego z 2008 r. ekonomia głównego nurtu była oskarżana o nieumiejętność przewidzenia, uniknięcia i złagodzenia tegoż kryzysu. W tej sytuacji interesujące może być rozpatrzenie, czy alternatywy dla ekonomii głównego nurtu mają jakąś wartość. Celem tego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy teoria austriackiej szkoły ekonomii może być (...)
Elżbieta Mączyńska (2018/2, Laureaci Nagrody Nobla,
Richard H. Thaler – Nobel z ekonomii – 2017 r. Ekonomia z życia wzięta
Andrzej K. Koźmiński, Adam Noga, Katarzyna Piotrowska, Krzysztof Zagórski (2017/6, Artykuły,
Autorzy wykorzystują zintegrowany wskaźnik rozwoju społeczno-gospodarczego, zwany wskaźnikiem ALK (BDI) do analizy koniunktury gospodarczej w Polsce w latach 1999–2016. Wskaźnik ALK obejmuje 43 zmienne społeczne i ekonomiczne w podziale na cztery grupy: 1) oceny bieżącej sytuacji społecznej i politycznej, 2) przewidywania społeczne, 3) wewnętrzna sytuacja ekonomiczna, 4) czynniki zewnętrzne (...)
Jakub Sukiennik, Zbigniew Dokurno, Bogusław Fiedor (2017/2, Artykuły,
Narzędzia analityczne, którymi dysponują nauki społeczne, w tym ekonomia, są dobrze dopasowane do analizy statycznych sytuacji, lecz nie w pełni odzwierciedlają i nie pozwalają zrozumieć niektórych procesów zmieniającego się świata. Autorzy próbują wskazać narzędzia pozwalające analizować proces zmian instytucjonalnych. Artykuł zawiera przegląd najnowszych badań dotyczących znaczenia (...)
Grzegorz W. Kołodko (2017/2, Eseje,
Jak zniszczyć kraj. Ekonomia i polityka greckiego kryzysu
Grzegorz W. Kołodko (2014/2, Artykuły,
Nowy Pragmatyzm, czyli ekonomia i polityka dla przyszłości
Ekonomia jest nie tylko sposobem interpretowania przeszłości i analizowania teraźniejszości, ale musi być też instrumentem odczytywania i kształtowania przyszłości. Z jednej strony pokazywać powinna bieg nieuniknionych przyszłych procesów społeczno-gospodarczych oraz ich styków z kulturą i technologią, z polityką i środowiskiem, do których trzeba odpowiednio i zawczasu się przygotowywać. Z (...)
Andrzej Wojtyna (2014/2, Artykuły,
Czy kryzys w teorii ekonomii jest głębszy niż w gospodarce?
W początkowym okresie kryzysu ekonomia głównego nurtu stała się obiektem dosyć powszechnej krytyki nie tylko zewnętrznej, ale i ze strony własnego środowiska naukowego. Powstało wrażenie, że musi dojść do radykalnej rekonstrukcji sposobu uprawiania ekonomii i do zmiany układu sił nie tylko między szkołami głównego nurtu, ale także między głównym nurtem a szkołami heterodoksyjnymi. Kolejne (...)
Władysław Grześkiewicz (2013/6, Recenzje i omówienia,
Sherman Folland, Allen C. Goodman, Miron Stano, Ekonomia zdrowia i opieki zdrowotnej
Aleksander Łukaszewicz (2013/5, Recenzje i omówienia,
Grzegorz W. Kołodko, Dokąd zmierza świat. Ekonomia polityczna przyszłości
Michał G. Woźniak (2013/4, Eseje,
Stanisław Lis (2013/4, Recenzje i omówienia,
Paul A. Samuelson, William D. Nordhaus, Ekonomia
Wilkin Jerzy (2012/3, Dyskusje,
Czy współczesna ekonomia jest instrukcją obsługi mechanizmu gospodarczego?
Anna Gardocka-Jałowiec (2012/1, Artykuły,
Nakłady na działalność badawczo-rozwojową a innowacyjność polskiej gospodarki
Polska stanęła, wraz z przyjęciem postanowień Strategii Lizbońskiej z roku 2000, przed zadaniem pobudzenia działalności badawczo-rozwojowej, będącej niekwestionowanym źródłem innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki. Założenia Strategii Lizbońskiej, które to miały być zrealizowane do 2010 r., okazały się być zbyt ambitnymi, nie tylko dla Polski, ale i dla większości krajów UE. Polska (...)
Długookresowy wpływ organizacji EURO 2012 na gospodarkę polską
W artykule przedstawiono główne kanały oddziaływania organizacji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012 na polską gospodarkę oraz ilościową ocenę wpływu tego wydarzenia w latach 2008-2020. Narzędziem zastosowanym do symulacji makroekonomicznych efektów EURO 2012 był dynamiczny model równowagi ogólnej (CGE). Najsilniejszy impuls ekonomiczny związany z organizacją ME wynika z (...)
Marek Ratajczak (2011/2, Recenzje i omówienia,
Janina Godłów-Legiędź, Współczesna ekonomia. Ku nowemu paradygmatowi?
Bogusław Fiedor (2010/4, Artykuły,
Kryzys gospodarczy a kryzys ekonomii jako nauki
Punktem wyjścia artykułu jest prezentacja argumentów, dlaczego nie jest uzasadnione utożsamianie zjawisk kryzysowych w gospodarce, zarówno w jej sferze realnej, jak i regulacyjnej, z kryzysem nauki ekonomicznej z punktu widzenia jej wartości poznawczej i siły predykcji. Zdaniem autora, odnosi to również do współczesnego kryzysu ekonomiczno-finansowego.
Druga część artykułu to próba (...)
Jan Polowczyk (2010/4, Artykuły,
Elementy ekonomii behawioralnej w dziełach Adama Smitha
Ekonomia behawioralna jest jednym z najciekawszych wydarzeń w naukach ekonomicznych przełomu XX i XXI wieku. Jest szerokim nurtem łączącym poglądy opozycyjne w stosunku do tzw. ekonomii tradycyjnej (nazywanej też ekonomią głównego nurtu, neoklasyczną, czy ortodoksyjną). Celem artykułu jest przedstawienie poglądów Adama Smitha, na tle szerokiej panoramy różnorodnych koncepcji ekonomistów (...)
Włodzimierz Szpringer (2010/3, Artykuły,
Ekonomiczne teorie regulacji konkurencji
Artykuł analizuje znaczenie wzmocnienia podejścia ekonomicznego w prawie konkurencji. Dotyczy to w szczególności rynków technologii IT i komunikacji elektronicznej, których określanie nie uwzględnia dynamiki innowacji. W centrum uwagi są rozwiązania dotyczące urządzeń kluczowych, granic narzucania licencji, zbiorowej dominacji rynkowej, transakcji wiązanych, kartelizacji i koncentracji, a (...)
Łukasz Hardt (2010/1, Artykuły,
Rozwój ekonomii kosztów transakcyjnych a wzrost różnorodności współczesnej ekonomii
W artykule opisuje się proces wzrostu zróżnicowania współczesnej ekonomii oraz twierdzi się, iż jednym z istotnych czynników stymulujących jego przebieg jest rozwój ekonomii kosztów transakcyjnych, która umożliwiła wejście do głównego nurtu ekonomii pojęć, wcześniej obecnych wyłącznie w nurtach heterodoksyjnych. W pierwszej części artykułu wprowadza się definicję zróżnicowania teorii (...)
Jerzy Wilkin (2009/3, Artykuły,
Czy ekonomia może być piękna? Rozważania o przedmiocie i metodzie ekonomii
Artykuł prezentuje próbę spojrzenia na proces ewolucji współczesnej ekonomii z punktu widzenia pojęcia piękna. Piękno jest kategorią, do której odwołują się naukowcy z wielu dziedzin, a zwłaszcza nauk ścisłych (fizyki i matematyki) oraz nauk humanistycznych, ale rzadko czynią to ekonomiści. Związek piękna i ekonomii omówiony został w odniesieniu trzech sfer analizy: misji ekonomii i jej (...)
Paweł Bożyk (2008/5, Eseje,
Andrzej Wojtyna (2008/1, Artykuły,
Współczesna ekonomia – kontynuacja czy poszukiwanie paradygmatu?
Celem referatu jest próba pokazania, na czym polega obecny „ferment” w ekonomii i w jaki sposób reaguje ona na wysuwane wobec niej zarzuty. W myśl głównej tezy referatu, reakcja ta przebiega dwutorowo: z jednej strony, przede wszystkim za sprawą ekonomii behawioralnej, dokonuje się daleko idąca rekonstrukcja założeń koncepcji homo oeconomicus; z drugiej strony, za sprawą badań składających (...)
Bogusław Fiedor (2007/6, Polemiki,
|
|
